Việc trồng hồ tiêu từ hạt là một phương pháp giúp tăng tỷ lệ nảy mầm và đảm bảo tạo ra cây tiêu chất lượng cao. Để đạt được thành công, người trồng cần hiểu rõ quy trình trồng, các kỹ thuật chăm sóc, và cách duy trì sự phát triển của cây sau khi ươm. Bài viết này, Thủy Sính sẽ hướng dẫn chi tiết cách trồng tiêu bằng hạt, từ giai đoạn chuẩn bị đến quá trình chăm sóc cây tiêu sau khi nảy mầm.
1. Điều kiện lý tưởng trồng tiêu bằng hạt
- Nhiệt độ: Nhiệt độ lý tưởng cho hạt tiêu nảy mầm là từ 25-30 độ C. Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp sẽ ảnh hưởng đến tỷ lệ nảy mầm.
- Ánh sáng: Hạt tiêu cần ánh sáng tán xạ, không chịu được ánh sáng trực tiếp. Nên ươm hạt ở nơi râm mát, thoáng gió.
- Độ ẩm: Độ ẩm đất cần được duy trì ở mức 70-80%. Đất quá khô sẽ khiến hạt khó nảy mầm, đất quá ẩm sẽ gây úng, thối hạt
- Nguồn nước: Đảm bảo nguồn nước tưới đầy đủ, sạch sẽ cho cây. Tránh trồng tiêu ở những nơi bị ô nhiễm nguồn nước, không khí.
2. Lợi ích khi trồng tiêu bằng hạt
- Tiết kiệm chi phí: Chi phí cho việc trồng tiêu từ hạt sẽ thấp hơn so với việc sử dụng các phương pháp giâm cành giảm được chi phí khi mua cây mẹ hoặc cành giâm
- Gia tăng tuổi thọ: Tiêu được trồng từ hạt thường có tuổi thọ dài hơn so với những cây được nhân giống bằng phương pháp giâm cành. Đảm bảo cây con phát triển khỏe mạnh từ giai đoạn ban đầu đến khi cây trưởng thành
- Kiểm soát chất lượng: Khi trồng tiêu từ hạt, bà con nông dân có thể kiểm soát chất lượng ngay từ giai đoạn chọn hạt giống đến khi cây trưởng thành
- Đa dạng di truyền: Quá trình nhân giống tiêu bằng hạt giúp tạo ra sự đa dạng di truyền những cây con hoàn toàn cho năng suất như cây mẹ giúp tăng khả năng chống chịu nấm bệnh, điều kiện khí hậu và môi trường khắc nghiệt
3. Chuẩn bị trước khi trồng tiêu từ hạt
Dụng cụ và giá thể trồng từ hạt
- Dụng cụ ươm: Người trồng nên tìm mua các khay ươm hoặc bầu ươm có dung tích lớn với đáy thoát nước tốt. Các khay ươm làm từ chất liệu nhựa hoặc xốp, với kích thước tối thiểu 10cm, là lựa chọn lý tưởng vì chúng tạo điều kiện cho rễ cây phát triển mà không bị ngập úng.
- Giá thể: Giá thể được sử dụng trong giai đoạn này cần phải đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng và có tính tơi xốp, thoát nước tốt. Người trồng nên sử dụng đất thịt kết hợp với trấu, xơ dừa, và phân trùn quế. Giá thể cần có đủ độ ẩm nhưng không được quá ẩm để tránh tình trạng ngập úng hoặc phát triển nấm bệnh.
Lựa chọn hạt giống
Chọn hạt từ những cây mẹ khỏe mạnh, năng suất cao, không sâu bệnh, sinh trưởng tốt trong điều kiện khí hậu địa phương. Ưu tiên cây mẹ có độ tuổi từ 5-10 năm. Hạt tiêu giống phải đều, chắc, mẩy, không bị lép, không có dấu hiệu bị sâu bệnh hay nấm mốc.
Đất trồng
Đất trồng tiêu phải tơi xốp, giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt, độ pH từ 5,5-6,5. Trước khi trồng, cần cày bừa kỹ, phơi ải đất từ 15-20 ngày. Có thể xử lý đất bằng vôi bột hoặc các chế phẩm sinh học Trichoderma để phòng trừ nấm bệnh. Bón lót cho đất bằng phân chuồng hoai mục, phân hữu cơ vi sinh, phân lân… trước khi trồng
Thời điểm
Thời điểm ươm hạt cũng ảnh hưởng lớn đến hiệu quả của quá trình trồng tiêu. Nên chọn thời điểm khô ráo, không quá nóng, để hạt có môi trường phát triển thuận lợi. Tránh ươm hạt vào mùa mưa, vì tình trạng ngập úng và thối rễ dễ xảy ra, làm giảm tỷ lệ nảy mầm và cây con khó phát triển.
4. Các bước trồng tiêu bằng hạt giống đúng kỹ thuật
4.1 Xử lý hạt giống
Chuẩn bị: Chuẩn bị một hỗn hợp nước ngâm với tỷ lệ 2 phần nước nóng và 3 phần nước lạnh
Thời gian ngâm: Hạt tiêu nên được ngâm trong hỗn hợp này khoảng 6 tiếng. Nếu hạt có vỏ dày, thời gian ngâm có thể kéo dài đến 8 tiếng. Trong trường hợp hạt có vỏ cứng, đặc biệt ở phần đầu chồi mầm, nên mài hoặc cắt nhẹ vỏ trước khi ngâm để hạt dễ nảy mầm hơn..
Ủ hạt giống: Sau khi ngâm, hạt giống được vớt ra và đặt lên một chiếc khăn ẩm, giữ chúng ở nơi có bóng râm và bề mặt phẳng. Trong suốt quá trình ủ, cần thường xuyên phun sương để giữ ẩm cho hạt. Thời gian ủ có thể dao động từ 10 đến 30 ngày, tùy thuộc vào loại hạt và điều kiện môi trường.
4.2 Gieo mầm
Bước 1: Khi hạt giống nứt mầm, đặt chúng vào giá thể dinh dưỡng đã chuẩn bị trước. Nhiệt độ lý tưởng để hạt phát triển là từ 23,5°C đến 26,5°C. Đảm bảo giá thể giàu dinh dưỡng, tơi xốp và thêm phân hữu cơ để hỗ trợ cây đủ dưỡng chất. Làm ẩm giá thể trước khi gieo để duy trì độ ẩm cần thiết cho hạt.
Bước 2: Đào lỗ sâu khoảng 5 cm, sau đó đặt từng hạt vào, nhẹ nhàng lấp đất lại.
Bước 3: Phun sương nhẹ trên bề mặt giá thể sau khi gieo để bổ sung độ ẩm cho hạt.
5. Chăm sóc hạt tiêu sau khi trồng
5.1 Nhiệt độ và ánh sáng
Hạt tiêu cần được giữ ở nhiệt độ ổn định trong khoảng 20-25°C để thúc đẩy quá trình nảy mầm. Đảm bảo đất luôn đủ ẩm nhưng không bị ngập úng.
Nếu hạt tiêu được trồng trong nhà, bà con có thể sử dụng đèn để cung cấp đủ ánh sáng. Đối với trồng ngoài trời, nên đặt giá thể ở nơi có đủ ánh sáng nhưng tránh ánh nắng trực tiếp, đặc biệt là ánh nắng gay gắt vào buổi trưa. Trong giai đoạn cây con, cây cần được cung cấp ít nhất 6-8 giờ ánh sáng mỗi ngày để phát triển tốt.
5.2 Bón phân
Sau khi cây con tách khỏi bầu ươm, cần cung cấp đủ dinh dưỡng để giúp cây phát triển rễ mới và phát triển thân lá. Phân hữu cơ là lựa chọn tốt để bón lót, giúp cây nhanh chóng ra rễ và tăng cường sức đề kháng.
Giai đoạn cây con (sau khi ươm hạt):
- Thời điểm: Bắt đầu bón thúc khi cây con được khoảng 2-3 lá thật.
- Loại phân: Sử dụng phân hữu cơ hoai mục pha loãng với nước (tỷ lệ 1:10).
- Liều lượng: Tưới phân vừa đủ ẩm gốc, tránh bón quá nhiều gây cháy lá.
- Tần suất: Bón 2-3 lần/tháng.
Giai đoạn cây bén rễ (sau khi trồng ra đất):
- Thời điểm: Sau khi trồng khoảng 1 tháng.
- Loại phân: Phân hữu cơ vi sinh NPK 30 – 10 – 10 cùng phân Amino giúp cây ra rễ mạnh, mập rễ, hình thành rễ tơ, rễ cám.
- Cách bón: Xới nhẹ đất quanh gốc, rải phân rồi lấp đất lại.
- Tần suất: Bón 1 lần/tháng.
Giai đoạn cây sinh trưởng phát triển:
- Thời điểm: Từ năm thứ 1 trở đi.
- Loại phân: Tăng cường phân NPK 20-20-20 bổ sung thêm phân trung vi lượng (canxi, magie, bo…) Thủy Sính 25 để cây sinh trưởng khỏe mạnh
- Cách bón: Bón theo hình chiếu của tán lá, xới rãnh sâu 10-15cm, rải phân rồi lấp đất lại.
- Tần suất: Chia làm 3-4 lần bón trong năm, tập trung vào đầu mùa mưa và cuối mùa mưa.
5.3 Tưới nước
Trong giai đoạn đầu, nên phun sương cho giá thể để duy trì độ ẩm thích hợp, giúp kích thích hạt tiêu nảy mầm. Phun sương nhẹ nhàng hai lần mỗi ngày vào buổi sáng và buổi chiều mát để tránh tình trạng ngập úng. Khi cây tiêu bắt đầu mọc mầm và phát triển thành cây con, nên tưới khoảng 3-4 lần mỗi tuần, điều chỉnh lượng nước để đảm bảo đất đủ ẩm nhưng không quá ướt.
Bài viết trên đã chia sẻ tất cả thông tin về cách trồng tiêu bằng hạt cho bà con. Quá trình trồng tiêu tự hạt tốn nhiều thời gian và công sức nên đòi hỏi bà con cần có kiến thức và sự tỉ mỉ. Chúc bà con sẽ có được vườn tiêu phát triển tốt và đạt năng suất cao.